.jpg)
Bu yıl 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü teması “Bozulmuş sulak alanları yeniden canlandır ve restore et”
2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü tüm dünyada sulak alan ekosistemlerinin önemi, korunması ve akılcı kullanımı ile ilgili farkındalığı arttırmak amacıyla 1997 yılından bu yana kutlanıyor. 2 Şubat 1971 yılında Uluslararası Öneme Haiz Sulak Alanlar Sözleşmesi İran’ın Ramsar kentinde imzaya alındı ve kısa adıyla Ramsar Sözleşmesi olarak biliniyor. Ramsar Sözleşmesi, nadir ve benzersiz sulak alanları ya da biyolojik çeşitliliğin korunması için önemli olan sulak alanları içeren alanların belirlenmesini ve korunmasını sağlamayı hedefler. Ramsar Sözleşmesi; sulak alanların temel ekolojik fonksiyonlarının, su rejimlerini düzenlemek ve karakteristik bitki ve hayvan topluluklarının, özellikle de su kuşlarının yaşama ortamlarını desteklemek olduğunu göz önüne alarak sulak alanların korunmasına yönelik konuları ele alır. Dünya Sulak Alanlar Günü, sulak alanların önemine ve buradaki biyolojik çeşitlilik kaybına dikkat çekiyor. Kirlilik, kurutma, aşırı su kullanımı, istilacı türler, yapılaşma gibi çeşitli nedenlerle sulak alanlardaki biyolojik çeşitlilik olumsuz etkileniyor. Küresel iklim değişikliği de bu sürecin hızlanmasında etkili. Tüm dünyadaki bitki ve hayvan türlerinin %40’ı sulak alanlarda yaşıyor. 1970’ten beri de dünya omurgalı nüfusunun %69 oranında azaldığı biliniyor. Bu oran tatlı su ekosistemlerinde %83’e ulaşıyor.
Bugüne kadar dünyadaki sulak alanların %90’ı bozuldu ya da kaybedildi. Son 50 yılda sulak alanların %35’i yok oldu. Oldukça hızlı bir kaybediş evresindeyiz. Sulak alanlar dünyadaki en üretken ve zengin ekosistemler olmalarına rağmen, sulak alan kaybı ve bozulmalar da hızlı bir şekilde devam ediyor. Bu nedenle bu sene bozulan sulak alanlar kaybını önlemek ve eski haline dönüştürmek için restorasyon çağrısında bulunuluyor.
Sulak alanların kaybedilmesi insanlar için su kıtlığı, sel ve aşırı hava olaylarına maruz kalma, gıda sıkıntısı, geçim kaynaklarının kaybedilmesi, biyolojik çeşitliliğin azalması, karbon salınımının artması anlamına gelir. İklim değişikliği krizi etkilerini azaltmak için sulak alanlar bizim hayat sigortamız. Bu nedenle de bütün tarafların dahil olduğu, suyun akılcı kullanımı ve yönetilmesi süreci büyük önem taşıyor.
Ramsar Sekreteryasının çağrısı, hükümetler ve tüm paydaşların sulak alan restorasyonu faaliyetlerinin sahada uygulanması için kritik aktörler olduğunu belirtiyor ve restorasyon çalışmalarına öncülük edecek üç faaliyetten bahsediyor:
- Ulusal sulak alan envanterinin oluşturulması
- Sulak alan restorasyonu için spesifik hedeflerin belirlenmesi
- Akılcı kullanım ve iyi yönetim uygulamalarının teşvik edilmesi
Bu faaliyetlere cevap verecek nitelikte olarak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi sulak alanların korunması için Tour du Valat Araştırma Enstitüsü (Fransa) öncülüğünde ve Fransa Kalkınma Ajansı (AFD) ile Fransız Küresel Çevre Merkezi (FFEM) finansal desteği ile yürütülen “Sürdürülebilir sulak alan korunması ve yönetimi” başlıklı proje ortağıdır. Akdeniz’de bulunan 9 ülkeden (Fas, Tunus, Cezayir, Libya, Ürdün, Arnavutluk, Karadağ, Yunanistan ve Türkiye) toplam 12 STK ve kuruluşun yer aldığı bu projede nihai hedef kalkınma ve planlama aşamalarında sulak alanların daha iyi dikkate alınmasıdır. Sulak alanların korunması, restorasyonu, yönetimi, izlenmesi ve iletişim başta olmak üzere sulak alanlara yönelik sivil toplumun ve kuruluşların kapasitesinin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Diğer taraftan sağlıklı sulak alan ekosisteminin göstergesi olan su kuşları ile ilgili bir izleme ve farkındalık yaratmak amacıyla su kuşu ağın geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda “Akdeniz Su Kuşu Ağı” ve “Sulak Alanlar için Akdeniz İttifakı” gibi iki kuvvetli ağ oluşturulmuş olup, sulak alanların korunmasına yönelik eğitim, restorasyon ve kapasite geliştirme çalışmaları proje kapsamında devam etmektedir. Ornitoloji Araştırma Merkezi olarak, özellikle Kızılırmak Deltası sulak alan envanteri oluşturmak amacıyla “Kızılırmak Deltası izleme ve veri yönetimi” alt projesi hayata geçirilmiştir. #WorldWetlandsDay